czwartek, 27 lipca 2023

Łazienki Królewskie - Pałac na Wyspie

Pałac został rozbudowany na życzenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1772–1793 przez przebudowę barokowego pawilonu Łaźni, zaprojektowanego i zbudowanego w latach 1683–1689 przez Tylmana van Gameren dla marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. W latach 1788–1793 pałac rozbudowano w stylu klasycystycznym według projektu Dominika Merliniego. Autorami dekoracji malarskiej i rzeźbiarskiej byli m.in. Marcello Bacciarelli i Jan Bogumił Plersch.

Pałac na Wyspie
Pałac był od 1775 letnią rezydencją króla. W lecie, od 1784 roku, w sali jadalnej, która dawniej pełniła funkcję sypialni, odbywały się organizowane przez władcę obiady czwartkowe. Wszelkie większe przyjęcia, zwłaszcza tańce i bale, organizowano w sali balowej. Na piętrze budynku znajdowały się apartamenty Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz pokoje jego kamerdynera Franciszka Ryxa. Władca miał tam gabinet, bibliotekę, garderobę i sypialnię. Na piętrze wydzielone zostały również mieszkanie dla bibliotekarza oraz przestrzeń dla osobistego strażnika monarchy.
Po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego był własnością kolejno księcia Józefa Poniatowskiego i jego siostry księżnej Marii Teresy Poniatowskiej. W 1817 pałac wraz z Łazienkami został sprzedany carowi Aleksandrowi I. W 1846 w wyniku przebudowy zachodniego pawilonu w pałacu powstała cerkiew św. Aleksandra Newskiego zaprojektowana przez Andrzeja Gołońskiego.
Podczas dwudziestolecia międzywojennego był, wraz z parkiem, własnością Państwowych Zbiorów Sztuki.


Jesienią 1944 roku sprzęty znajdujące się w pałacu zostały wywiezione przez stacjonujących w nim Niemców do III Rzeszy. Po upadku powstania warszawskiego Niemcy oblali wnętrza pałacu Na Wyspie benzyną i podpalili[8]. W pożarze uległy zniszczeniu najstarsze i najcenniejsze pomieszczenia – pokój kąpielowy wyłożony holenderskimi płytkami ceramicznymi, wnętrze pochodzące z XVII w. z pierwotnej wersji pałacu projektu Tylmana z Gameren, oraz Sala Salomona, gdzie zniszczeniu uległy malowidła Marcello Bacciarellego. W ścianach spalonego budynku nawiercono ok. 1000 otworów na dynamit. Niemcy nie zdołali jednak wysadzić pałacu w powietrze.

Odbudowę pałacu, pod kierownictwem architekta Jana Dąbrowskiego rozpoczęto po zakończeniu wojny, a zakończono w 1965. Pierwszy etap odbudowy zakończono w maju 1960 i udostępniono zwiedzającym sale na parterze. Bogate wnętrze zostało zrekonstruowane. Nie odtworzono zniszczonego w pożarze 1944 malowidła Jana Bogumiła Plerscha na plafonie przedstawiającego Dianę w kąpieli i podglądającego ją Akteona oraz malowideł Marcello Bacciarellego w Sali Salomona. W lutym 1960 kustoszem pałacu został Marek Kwiatkowski. Pałac został włączony w charakterze oddziału do Muzeum Narodowego, a od roku 1995 jest samodzielną instytucją.

W latach 2012–2015 prowadzono w pałacu prace renowacyjne. Wzmocniono wtedy m.in. zapadające się tarasy nad stawem wbijając w dno 150 dębowych pali usztywnionych żelbetową opaską. Położono nowe blaszane pokrycie dachu, wymieniono wszystkie instalacje oraz poddano konserwacji rzeźby znajdujące się na attykach. Remont objął wszystkie pomieszczenia zabytku, m.in. w Sali Balowej odsłonięto XVII-wieczne malowidła Jana Bogumiła Plerscha.

Pałac na Wyspie

Przedsionek znajduje się w obrębie murów dawnego pawilonu ogrodowego- Łaźni Lubomirskiego wzniesionej w 1683 r. i stanowi najstarszą część pałacu z zachowanymi oryginalnymi elementami barokowego wystroju.
Pokój Bachusa jest jednym z najstarszych pomieszczeń wchodzących w skład XVII - wiecznej Łaźni Lubomirskiego. Swoją nazwę zawdzięcza niezachowanemu plafonowi z przedstawieniem Bachusa i Ceres w obłokach. Niegdyś pokój nazywany był również fajansowym ze względu na zastosowaną tu ceramiczną okładzinę ścian.
Pokój Bachusa
Pokój Bachusa
Pokój kąpielowy. Powstał za czasów Lubomirskiego jak część Łaźni - barokowego pawilonu ogrodowego. To tu mieściła się łazienka, od której swą nazwę zaczerpnęły pawilon i całe założenie ogrodowe.
Pokój kąpielowy
Pokój kąpielowy
Sala Balowa. Budowa sali balowej wg projektu królewskiego architekta Jana Chrystiana Kamsetzera trwała równolegle z obradami Sejmu Wielkiego ( 1788-1782) i uchwaleniem Konstytucji 3 Maja (1791). Wnętrze w klasycystycznym stylu ukończono w 1793 r. Kominek z posągiem Herkulesa Farnese, który dominuje nad Centaurem i Cerberem.
Sala Balowa. W głębi miejsce dla orkiestry.
Sala balowa


Sala balowa



Sklepienie sali balowej










Gabinet przy Sali Salomona. Powstał w wyniku rozbudowy prowadzonej w latach 1788 - 1793. W pomieszczeniu tym - podobnie jak w Galerii Obrazów - miały być eksponowane obrazy z królewskiej kolekcji.
Gabinet przy Sali Salomona.
Sala Salomona. Za czasów Stanisława Augusta sala pełniła funkcję głównego salonu reprezentacyjnego. W wyniku rozbudowy w latach 1788 - 1793 zyskała plan prostokąta oraz nowy wystrój, od którego przyjęła obecną nazwę.
Sala Salomona


Galeria Obrazów. Pokój ten powstał w 1788 roku wg projektu Jana Chrystiana Kamsetzera i miał służyć do eksponowania królewskiej kolekcji obrazów. Za czasów Stanisława Augusta królewski zbiór liczył 2437 dzieł.
Galeria Obrazów
Galeria Obrazów
Galeria Obrazów
Galeria Obrazów
Galeria Obrazów

Galeria Obrazów
Galeria Obrazów

Galeria Obrazów
Galeria Obrazów
Galeria Obrazów


Mała Galeria
Mała Galeria
Mała galeria





Sypialnia




Prywatna kaplica królewska

Rotunda zajmująca centralną część pałacu za czasów Lubomirskiego imitowała grotę a w jej środku znajdowała się fontanna. W latach 1788 - 1785 barokowe wnętrze zostało przebudowane w klasycystycznym stylu i zyskało oficjalny, reprezentacyjny charakter. Rotunda stała się panteonem władców polskich.
Sklepienie rotundy




Sklepienie rotundy
Sklepienie rotundy

Jadalnia Królewska. W jadalni odbywały się słynne obiady czwartkowe. Urządzane przez Stanisława Augusta spotkania gromadziły najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki i sztuki.
Jadalnia Królewska
Drzwi wejściowe do Pałacu na Wyspie

Pałac na Wyspie

Brak komentarzy :

Prześlij komentarz