Uffizi, czyli jesteśmy we Florencji

Wiele lat upłynęło od czasu naszej ostatniej wizyty we Florencji. Z tamtej wycieczki nie zachowały się chyba żadne zdjęcia. Wtedy nie można było jeszcze robić zdjęć w galerii Uffizi. Wiele miejsc było zamkniętych, gdyż był to grudzień i okres świąteczny, a ponadto ciągle wtedy lało.

Panorama Florencji

Tym razem do Florencji dotarliśmy wiosną przy okazji pobytu w niedalekim San Gimignano. Przejazd zabrał nam ok. godzinę. Zaparkowaliśmy po drugiej stronie rzeki Arno, na obszernym parkingu przy punkcie widokowym na miasto (Parcheggio Viale Michelangiolo). Z parkingu mieliśmy krótki spacer do centrum miasta i galerii Uffizi. Był kwiecień, a bilety do galerii kupiliśmy bez kolejki w kasie biletowej.

Galeria Uffizi to oczywiście arcydzieła światowego malarstwa. Z najbardziej znanych to:

• "Narodziny Wenus" i "Wiosna" Sandro Boticelliego
• "Zwiastowanie"  i "Pokłon Trzech Króli" Leonarda da Vinci
• "Głowa Meduzy" Michelangelo Melissi da Caravaggio 
• "Święta Rodzina z Janem Chrzcicielem" w wizji Michała Anioła

Most Złotników lub Ponte Vecchio (czyli stary most) to jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc we Florencji. Jest to również najstarszy most w mieście, jedyny, który przetrwał Drugą Wojnę światową i najstarszy kamienny most w Europie.

Michał Anioł Buonarroti, „Święta Rodzina z Janem Chrzcicielem” (Tondo Doni), ok. 1504–1506 – jedyny zachowany obraz sztalugowy Michała Anioła.

Dwa portrety autorstwa Rafaela Santi (Raffaello Sanzio da Urbino), znane jako „Portrety małżonków Doni”. Po lewej: Portret Angelo Doni (ok. 1506), apo prawej: Portret Maddaleny Doni (ok. 1506). Angelo Doni był bogatym florenckim bankierem i mecenasem sztuki, a Maddalena Strozzi pochodziła z jednej z najznamienitszych rodzin florenckich. Para zamówiła portrety u młodego wówczas Rafaela, który przebywał w tym czasie we Florencji.

Słynne dzieło Rafaela Santi – „Madonna del Cardellino” (Madonna ze szczygłem), namalowane około 1506 roku

Fra Bartolomeo, „Pokłon Dzieciątku”, ok. 1497 – malutkie skrzydło tabernakulum ze sceną adoracji Dzieciątka wśród krajobrazu, część dwustronnych paneli z Annuncjacji po odwrotnej stronie.

Leonardo da Vinci, „Zwiastowanie”, ok. 1472–1475 – wczesne dzieło Leonarda z mistrzowsko oddanymi detalami przyrody.

Leonardo da Vinci, „Pokłon Trzech Króli”, 1481 (niedokończony) – ukazuje warsztat Leonarda i jego szkicowy sposób pracy.

Andrea del Verrocchio i Leonardo da Vinci, „Chrzest Chrystusa”, ok. 1472–1475 – wspólne dzieło mistrza i ucznia; anioł po lewej stronie namalowany przez Leonarda.

Piero della Francesca, „Doppio ritratto dei duchi di Urbino” (Doppio ritratto dei duchi di Urbino), ok. 1467–1472 – przedstawia księcia Urbino, Federico da Montefeltro, oraz jego żonę, Battistę Sforza, w profilu, nawiązując do tradycji medali antycznych. Obraz jest jednym z najważniejszych dzieł włoskiego renesansu

Domenico Veneziano, „Madonna i Dzieciątko w otoczeniu św. Franciszka, św. Jana Chrzciciela, św. Zenobiusza i św. Łucji” (znany również jako Pala di Santa Lucia de’ Magnoli), ok. 1445 – przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem na tronie, otoczoną czterema świętymi: św. Franciszkiem, św. Janem Chrzcicielem, św. Zenobiuszem i św. Łucją. Obraz jest jednym z pierwszych przykładów sacra conversazione, w którym Madonna i Dzieciątko są otoczeni świętymi w jednolitej przestrzeni.

Gherardo di Giovanni del Fora, „Madonna z Dzieciątkiem na tronie ze świętymi Franciszkiem, Ludwikiem z Tuluzy, Janem Chrzcicielem i Marią Magdaleną”, ok. 1470 – tempera na desce; monumentalna scena sacra conversazione autorstwa florenckiego malarza późnego quattrocenta.

Cosimo Rosselli, „Adorazione dei Magi” (Adoracja Trzech Króli), ok. 1470 – przedstawia scenę pokłonu Trzech Króli przed Dzieciątkiem Jezus w otoczeniu Madonny i świętych. Obraz wyróżnia się szczegółowym tłem oraz bogactwem postaci, ukazujących zarówno biblijnych bohaterów, jak i współczesnych ludzi tamtej epoki.

Bartolomeo di Giovanni, „Święty Benedykt błogosławi zatrute wino”, 1488 – scena przedstawiająca cudowny akt świętego Benedykta, który chroni przed niebezpieczeństwem trucizny; tempera na desce,

Bartolomeo di Giovanni, „Święty Benedykt ratuje św. Placyda”, 1488 – scena cudownego ocalenia młodego Placyda przez św. Benedykta; tempera na desce, 

Jacopo del Sellaio, „Triumf Mardocheusza”, ok. 1485 – scena z Księgi Estery przedstawiająca króla Ahaswerusa i królową Esterę prowadzących Mardocheusza przez miasto, aby uhonorować go za jego lojalność; tempera na desce, 44,5 × 60 cm

Pietro Perugino, „Pietà”, ok. 1483–1493 – przedstawienie opłakiwania Chrystusa, pełne charakterystycznej dla Perugina harmonii i spokoju; tempera na desce

Pietro Perugino, „Portret młodzieńca”, ok. 1494 – jedno z nielicznych zachowanych dzieł portretowych artysty, ukazujące renesansowy ideał harmonii i introspekcji; olej na desce

Pietro Perugino, „Agonia w Ogrodzie” (The Agony in the Garden), ok. 1483–1495 – przedstawia scenę modlitwy Chrystusa w Ogrójcu, gdy apostołowie śpią, a z nieba zstępuje anioł z kielichem męki. Kompozycja utrzymana jest w spokojnym, harmonijnym stylu, charakterystycznym dla Perugina

Fiorenzo di Lorenzo, „Święty Wincenty Ferreriusz”, ok. 1490 – portret dominikańskiego kaznodziei, ukazany w charakterystycznym dla artysty stylu z przełomu XV i XVI wieku; tempera na desce, 36 × 25 cm,

Lorenzo di Credi, „Zwiastowanie”, około 1480–1485 – harmonijna scena Zwiastowania umieszczona w architekturze klasycznej, połączona z symboliczną predellą w formie monochromatycznych reliefów.

Widok na Most Złotników lub Ponte Vecchio z galerii Uffizi

Wędrujemy po Galerii Uffizi

Filippo Lippi, „Madonna z Dzieciątkiem i dwoma aniołkami”, ok. 1460–1465 – spontaniczny portret Madonny i Jezusa, z uśmiechającym się aniołkiem wciągającym widza w scenę.

Piero (lub Antonio) del Pollaiuolo, „Portret damy”, ok. 1475 – subtelny profil kobiety o wyszukanej fryzurze i bogatym stroju, symbol elegancji i statusu w renesansowej Florencji.

Sandro Botticelli, „Zwiastowanie” (Cestello), 1489–1490 – ascetyczna scena zawierająca kluczowy moment chrześcijańskiej historii, z płynną perspektywą i symbolicznym ogrodem za postaciami.

Sandro Botticelli, „Madonna della Melagrana” (Madonna z granatem), ok. 1487 – subtelna scena w formacie tondo, gdzie Madonna z Dzieciątkiem otoczeni są sześcioma aniołami. Granat w ręku Maryi symbolizuje mękę i zmartwychwstanie Chrystusa.

Sandro Botticelli, „Primavera” (Wiosna), ok. 1478–1482 – alegoria miłości i płodności z postaciami mitologicznymi.

Sandro Botticelli, „Madonna i Dzieciątko z sześcioma świętymi” (znany również jako Sant'Ambrogio Altarpiece), ok. 1470 – przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem na tronie, otoczoną świętymi: Marią Magdaleną, św. Janem Chrzcicielem, św. Franciszkiem z Asyżu, św. Katarzyną Aleksandryjską oraz klęczącymi św. Kosmą i Damianem, patronami rodziny Medyceuszy. Obraz jest jednym z pierwszych monumentalnych dzieł Botticellego i przykładem sacra conversazione – kompozycji, w której Madonna i Dzieciątko są otoczeni świętymi

Sandro Botticelli, „Narodziny Wenus”, ok. 1484–1486 – symbol renesansowego piękna i jedno z najważniejszych dzieł Uffizi.

Tiziano Vecellio (Titian), „Venus z Urbino”, 1538 – zmysłowy akt przedstawiający młodą kobietę leżącą na łożu, z różą w prawej dłoni i ręką spoczywającą na intymnej części ciała. W tle dwie służące przeglądają skrzynię z ubraniami. Obraz, zamówiony przez księcia Urbino Guidobaldo II della Rovere dla jego młodej żony Giulii Varano, jest interpretowany jako alegoria małżeństwa i płodności.

Caravaggio, „Głowa Meduzy”, ok. 1597–1598 – dramatyczne przedstawienie chwili śmierci Meduzy, namalowane na tarczy.

Michelangelo Merisi da Caravaggio, „Sacrificio di Isacco” (Sacrificio d’Isacco), ok. 1603 – dramatyczne ujęcie biblijnej sceny, w której Abraham, w chwili wahania przed złożeniem ofiary z syna, zostaje powstrzymany przez anioła. Obraz zamówiony przez kardynała Maffeo Barberiniego, późniejszego papieża Urbana VIII, jest jednym z nielicznych dzieł Caravaggia z pejzażem w tle.

Gherardo delle Notti (Gerard van Honthorst), „Cena z narzeczonymi” (Cena con sponsali), ok. 1613–1614 – barwna scena biesiady z młodą parą, ukazująca radosną atmosferę wieczoru. Obraz powstał w okresie, gdy artysta przebywał w Rzymie, pod wpływem Caravaggia.

Peter Paul Rubens, „Judith z głową Holofernesa”, ok. 1616 – przedstawia moment triumfu biblijnej bohaterki Judith, która po zabiciu asyryjskiego generała Holofernesa trzyma jego odciętą głowę. Obraz ukazuje dramatyzm sceny poprzez kontrast światła i cienia oraz ekspresję twarzy Judith.

Anthony van Dyck, „Portret Marguerite z Lotaryngii, księżnej Orleanu”, ok. 1630–1635 – elegancki portret arystokratki ukazujący jej status i wyrafinowany gust barokowy; olej na płótnie

Caravaggio, „Bachus”, ok. 1596 – obraz przedstawiający pogańskiego boga wina z realistycznym naturalizmem i zmysłowym napięciem. Dzieło ukazuje mistrzostwo Caravaggia w operowaniu światłocieniem i uchodzi za jedno z najbardziej sugestywnych przedstawień Bachusa w malarstwie barokowym.

Rembrandt van Rijn, „Portret starca (Stary rabin)”, ok. 1661 – wnikliwy portret przedstawiający mądrość i doświadczenie życiowe starca, ukazany typowym dla Rembrandta światłocieniem i subtelną ekspresją twarzy; olej na płótnie

Anthony van Dyck, „Portret Karola V na koniu”, ok. 1630–1632 – majestatyczny portret cesarza w pełnym rynsztunku, ukazujący władzę i splendor Habsburgów; olej na płótnie

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, „Tronie młodego mężczyzny w zbroi i berecie” (znany również jako „Autoportret młodzieńczy”), ok. 1639–1640 – przedstawia młodego mężczyznę w fantazyjnym stroju z metalowym kołnierzem (gorget) i szerokim beretem, typowym dla tronies – portretów ukazujących charakterystyczne typy lub wyraziste postacie. Obraz był tradycyjnie uważany za autoportret Rembrandta, jednak współczesne badania kwestionują tę hipotezę.

Peter Paul Rubens, „Portret Izabelli Brandt”, ok. 1625–1626 – intymny portret pierwszej żony artysty, ukazujący jej subtelną urodę i elegancję; olej na płótnie, 86 × 62 cm

Duomo we Florencji (Katedra Santa Maria del Fiore) – imponująca katedra we Florencji, której budowę rozpoczęto w 1296 roku według projektu Arnolfa di Cambio. Jej charakterystyczna kopuła została zaprojektowana przez Filippo Brunelleschiego i ukończona w 1436 roku, stając się symbolem inżynieryjnego geniuszu renesansu. Fasada katedry ozdobiona jest marmurem w odcieniach bieli, zieleni i różu, a wnętrze kryje bogate freski, w tym słynną „Sąd Ostateczny” Vasari’ego w kopule. Duomo jest sercem historycznego centrum Florencji i jednym z najważniejszych zabytków Włoch.

Baptysterium św. Jana (Battistero di San Giovanni) – jedno z najstarszych i najważniejszych zabytków Florencji, wzniesione między IV a XI wiekiem. Słynie z ośmiokątnej bryły i trzech zestawów wspaniałych drzwi z brązu, zwłaszcza „Drzwi Raju” autorstwa Lorenzo Ghibertiego, które przedstawiają sceny biblijne w mistrzowskiej perspektywie i detalach. Wnętrze baptysterium zachwyca mozaikami na sklepieniu, ukazującymi sceny Sądu Ostatecznego, życie Chrystusa i postaci świętych, będące prawdziwym przykładem florentyńskiej sztuki średniowiecznej.

Basilica di Santa Croce – jedna z najważniejszych bazylik Florencji, znana jako „Panteon Włochów”. Zbudowana w XIII–XIV wieku w stylu gotyckim, kryje groby wybitnych postaci, m.in. Michała Anioła, Galileusza i Machiavellego.

Panorama Florencji

Przypisy:

Florencja – mapa, plan zwiedzania, atrakcje, noclegi, ciekawostki