Gdańsk, czyli pora zachwycić się Starówką

sobota, 24 czerwca 2023

Gdańsk, czyli pora zachwycić się Starówką

Gdańsk zachwyca! Piękna architektura tego miasta nie ma sobie równych. Gdańsk to okno na świat Rzeczypospolitej, jedno z najstarszych i najpiękniejszych miast polskich. Mimo że przez stulecia zmieniała się przynależność państwowa tego miasta, które dwukrotnie miało również status Wolnego Miasta, od 1945 roku ponownie jest w granicach Polski.

Wizytówka Gdańska - Fontanna Neptuna

Wśród najcenniejszych zabytków w Gdańsku na szczególną uwagę zasługują: ulica Długa i Długi Targ będące Traktem Królewskim, Ratusz Głównego Miasta budowany od 1379 do 1492 roku, Dwór Artusa, Fontanna Neptuna z 1633 roku stojąca przed Dworem Artusa, Żuraw – największy dźwig portowy średniowiecznej Europy z lat 1442-1444, Bazylika Mariacka, która powstała w kilku etapach w latach 1343 – 1502, z kopią Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w roku 1472, Przedbramie ul. Długiej /Katownię i Wieżę Więzienną/, a także Wielką Zbrojownię, Twierdzę Wisłoujście, Westerplatte oraz Archikatedrę w Gdańsku – Oliwie.

Fontanna Neptuna jest pomnikiem odlanym w brązie w 1615 roku. Abraham wykonał kamienne rzeźby oraz czaszę i basen. Woda pierwszy raz trysnęła w 1633 roku a była gromadzona w zbiornikach sąsiedniego Ratusza i Dworu Artusa. Nie było jeszcze wodociągów, fontanny była czynna 1 godzinę dziennie. Na ogrodzeniu fontanny znajdują się naprzemiennie orzeł w koronie i lwy gdańskie.Legend jest wiele ale jedna głosi, że miejsce to było i jest odwiedzane przez marynarzy by wyprosić o szczęśliwy powrót do domu. Prośbą będzie spełniona jeśli marynarz pocałuje Neptuna w pośladek. Są więc oba pośladki bardzo błyszczące. Inna legenda głosi, że Neptun zdenerwowany wrzucanymi złotymi drobniakami uderzył trójzębem w basen rozbijając, monety na płatki, z które dodano do wódki zwanej GOLDWASSER. Ten wyjątkowy likier, znany w wielu krajach, jest serwowany przez Neptuna tylko o północny i gdy zgromadzi się wokół niego 50 tysięcy miłośników.

Fontanna Neptuna

Dwór Artusa wzniesiony około 1350 roku. Pożary i inne zniszczenia spowodowały podjęcie decyzji o nowej fasadzie. Wykonał ją Abraham van den Block. Dominują w niej trzy wielkie okna, piękny portal i renesansowa attyka (górny element budynku) w postaci balustrady jako element dekoracyjny. Fasada ozdobiona również wspaniałymi posągami starożytnych bohaterów a na szczycie posągiem Fortuny.

Ulica Chlebnicka

Ratusz Głównego Miasta (niem. Rechtstädtisches Rathaus), to gotycko-renesansowa budowla, usytuowana na styku ulicy Długiej i Długiego Targu, która dominuje nad panoramą Drogi Królewskiej, najbardziej reprezentacyjnego traktu tej części miasta. W ratuszu Głównego Miasta mieści się Muzeum Gdańska.

Ulica Długa i widok na zabytkowy ratusz Głównego Miasta

Długiego Targ i widok na zabytkowy ratusz Głównego Miasta

BRAMA STĄGIEWNA (Milchkannentor, Brama Stągwi Mlecznych) kończy ul. Stągiewną. Ceglana, zbudowana w latach 1517–1519, ostatnia gdańska brama z elementami architektury gotyckiej. Wyglądem przypomina stągwie używane do przenoszenia mleka. Brama usytuowana u wylotu ul. Stągiewnej (Wielka Stągiew na osi ulicy, otwór bramny zsunięty z osi na południe), w bezpośrednim sąsiedztwie Starej Motławy i Mostu Stągiewnego.

Wybudowany w XV w. dźwig portowy, z drewnianą konstrukcją osadzoną pomiędzy dwiema basztami, jest jedynym tego rodzaju zachowanym obiektem w Europie.W XIX w. żuraw utracił znaczenie jako dźwig portowy i był wykorzystywany przede wszystkim do stawiania masztów na statkach wiślanych. w następnym stuleciu znalazł nowe zastosowanie: służył do wynurzania ruf statków z napędem mechanicznym, by umożliwić naprawę sterów i śrub

Długi Targ o poranku

Fontanna Neptuna i ratusz Głównego Miasta

Bazylika Mariacka (więcej)

Ulica Długa ze Złotą Bramą na końcu

Złota Brama otwiera ulicę Długą. Ostatni jej wygląd zmienił z gotyku na trzy inne style w latach 1612-1614 Abraham van den Block. Brama nawiązuje do kompozycji rzymskich łuków triumfalnych. Oznaczało to świetność ulicy otwierającej się za przejściami bramy. Fasady Bramy są z obu stron niemal identyczne w stylu renesansowym. Dolna kondygnacja to środkowy przejazd i dwa symetryczne przejścia dla pieszych. W górnej części rząd arkadowych okien tzn. takich, które mają górne części łukowe. Ściany pokryte niderlandzkimi ozdobami m.in. owocami, warzywami, szyszkami i innymi motywami roślinnymi. Po stronie Targu Węglowego jest tarcza z herbem miasta. Ponad kolumnami są rzeźby, po cztery z każdej strony, wyrażające wartości cenne dla miasta np.: Sprawiedliwość, Pobożność, Wolność itp.

Złota Brama

Wielka Zbrojownia wzniesiona w latach 1600-1605. Była arsenałem amunicji i broni. Głównym budowniczym by l Antoni van Obberghen, natomiast kamieniarkę i zdobienia fasady od strony ul. Piwnej wykonał Abraham.Budynek jest przykładem manieryzmu niderlandzkiego. Symetryczny, wzniesiony z drobnej czerwonej cegły z poziomymi pasami kamiennymi. Całość nieotynkowana, złocona kamieniarka. Przed lico budynku wysunięta okrągła studzienka o wyglądzie antycznej świątyni a w niszy nad studzienką jest umieszczony posąg Minerwy. Portale mają zwieńczenie kartuszami z Wielkim Herbem Gdańska ale lwy mają frywolne spojrzenia. Wydaje się to ciekawostką nie do wyjaśnienia.

Wielka Zbrojownia

Bazylika Mariacka (więcej)

Ulica Mariacka, wielka atrakcja turystyczna miasta, jest chyba najczęściej malowanym, fotografowanym i opisywanym miejscem w Gdańsku. Przez cały rok tętni życiem i zachwyca turystów z całego świata. Sprzyja też zakochanym, którzy spacer po jej bruku uznają za dobrą wróżbę na przyszłość. W większości pomieszczeń piwnicznych przedproży lub bezpośrednio na nich powstały maleńkie sklepiki, które oferują turystom i zakochanym artystyczne wyroby doskonałe na prezent lub pamiątkę z wakacji. Wśród nich króluje oczywiście bursztyn, który tak nierozerwalnie kojarzy się z Gdańskiem. Każdy, kto chociaż raz przemierzył całą tą magiczną uliczkę, wróci tu ponownie, by znów poczuć ten niesamowity klimat najpiękniejszej gdańskiej uliczki.

Na całej długości ulicy oprócz ciekawych kamienic warto zobaczyć charakterystyczne przedproża, które dodają jej uroku i wpływają na magię tego miejsca. Te ciekawe, zdobione schodki i minitarasy przed wejściami do budynków dowodzą świetności i zamożności gdańskich mieszczan. Ulica Mariacka, jak większość zabytków miasta, mocno ucierpiała podczas działań wojennych. W okresie powojennym przez lata z pietyzmem starano się przywrócić jej dawny charakter. Odbudowano kamienice i odtworzono większość ozdobnych detali. Do najciekawszych należą stwory w formie rzygaczy odprowadzających wodę z rynien i duże kamienne rzeźby na szczytach budynków.