sobota, 19 sierpnia 2023

Srebrna Góra - największa górska twierdza w Europie

Twierdza Srebrna Gόra jest unikatowym obiektem w skali dziedzictwa kulturowego Europy i jedną z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. Została wzniesiona w latach 1765–1777 według projektu pruskiego inżyniera, zmodyfikowanego przez samego króla Fryderyka Wielkiego. 

Twierdza Srebrna Góra z lotu ptaka (wikipedia.org)
Twierdza Srebrna Góra miała zabezpieczyć militarnie Śląsk zdobyty przez Prusy w 1740 roku. Pod budowę fortyfikacji wybrano dwa górujące nad Przełęczą Srebrną (586 m n.p.m.) wzniesienia: Forteczną (Warowną) Górę (686 m n.p.m.) oraz Ostróg (627 m n.p.m.). Twierdza składa się z sześciu fortów. Budowa całego zespołu przez 4 do 4,5 tys. robotników trwała 12 lat (1765–1777), a jej koszt wyniósł 1 668 000 talarów (w tym 70 000 przekazane jako „ofiara” Ślązaków).

W chwili powstania (1765-1777) należała do najnowocześniejszych tego typu fortyfikacji w Europie. Największy podziw budził i nadal budzi potężny Donjon, jeden z najciekawszych obiektόw fortyfikacji epoki nowożytnej. Jednak Twierdza Srebrna Góra to w rzeczywistości nie jeden obiekt, a cały zespół wznoszących się nad miasteczkiem fortόw.

Lata świetności twierdzy trwały do 1800 roku, kiedy to zmarł Fryderyk Wilhelm II, jeden z największych jej zwolenników. Pierwszym i jak dotąd jedynym sprawdzianem dla obronności fortyfikacji było oblężenie przez wojska napoleońskie podczas wojny Prus z Francją 1806–1807. Twierdza odpowiadała ogniem, w końcu nie została zajęta, gdyż w 1807 podpisano pokój w Tylży. W 1860 roku wydano rozkaz likwidacji przestarzałej już twierdzy. Ostatni żołnierze opuścili ją w 1867 roku a przez kilka następnych lat fortyfikacje służyły jako poligon doświadczalny. W II połowie XIX wieku zaczęto dostrzegać korzyści płynące z turystyki i rekreacji. Władze pruskie nakazały zaprzestać niszczenia twierdzy i uczynić z niej atrakcję turystyczną. Dynamiczny rozwój srebrnogórskiej turystyki przerwała II wojna światowa. Częściowo utworzono obóz jeniecki dla polskich oficerów. Lata powojenne przyniosły postępującą dewastację twierdzy, złupionej wcześniej przez wojska radzieckie. Dopiero w 1974 roku na terenie Fortu Donżon otwarto muzeum ciężkiej broni palnej. Donżon największy w Europie składa się z 4 połączonych kurtynami wież o średnicy 60 m i murach 12-metrowej grubości każdy. Jego korona jest dobrym punktem widokowym na Góry Bardzkie. Twierdza cieszy się dużym zainteresowaniem wśród turystów.

Wejście do dolnego bastiony w Twierdzy Srebrna Góra
Głόwny trzon Twierdzy Srebrnej Góry tworzy zespół bastionόw z Donjonem w środku. Obiekt ten posiadał 151 pomieszczeń fortecznych (kazamat) rozmieszczonych na trzech kondygnacjach. Ogromne magazyny, studnie, zbrojownia, kaplica, więzienie, szpital, piekarnia, browar, warsztaty rzemieślnicze i prochownia czynił fort całkowicie samodzielnym i samowystarczalnym. W jego wnętrzu mieściło się 3756 żołnierzy, olbrzymie zapasy amunicji, opału i żywności.

Brama wejściowa do Donjon-u w dolnym bastionie
Donjon, największym skarb Twierdzy Srebrna Góra. Ten najbardziej charakterystyczny bastion twierdzy, będący jednocześnie ostatnim punktem obrony w czasach funkcjonowania twierdzy.
Zwiedzamy podziemia Donjon-u
Jedna z armat na ekspozycji
XVIII-wieczne granaty
Broń palna z XVIII wieku
Przykładowa rekonstrukcja żołnierskiej kazamaty
Armia stacjonująca w Srebrnej Górze była zlepkiem różnych narodowości, a warunki w niej do łatwych nie należały. W izbach było około 10 stopni, panowała wilgoć, a myszy i szczury były codziennymi towarzyszami mieszkających tu rekrutów. W armii panował system kar i nagród, przy czym tych pierwszych było mnóstwo, a nagrodą był dzień bez kary. Dla przykładu za źle ułożony kapelusz czy fryzurę można było dostać 12 batów.

Karny osiołek 
Makieta Twierdzy Srebrna Góra


Twierdza była samowystarczalna. Poza ogromnymi zapasami żywności, które mogła pomieścić oraz zwierzętami, które były w niej hodowane, posiadała również własne ujęcia wody. Jedno z nich zostaje nam pokazane podczas zwiedzania. To imponująca studnia, wykuta w litej skale na głębokość ponad 50 metrów!
 
Studnia w Donjonie
Korytarze Donjon-u
Pokazowy wystrzał z pistoletu skałkowego na czarny proch w wykonaniu naszej przewodniczki. Był huk - wystrzał zrobi wrażenie



Umocnienia  Donjonu
Widok na Srebrną Górę z korony Donjon-u twierdzy srebrnogórskiej
Na szczycie Donjon-u
Dolny bastion widziany z góry

Mapa ukazująca przebieg granic po zdobyciu Śląska przez Prusy w 1740 roku

Kamienice w miejscowości Srebrna Góra leżącej u podnóża twierdzy. Tu zatrzymaliśmy się piwo w  stylowej restauracji.

Brak komentarzy :

Prześlij komentarz