Nie tylko góry - zapiski z podróży dalekich i bliskich: Mesa Verde

wtorek, 11 sierpnia 1992

Mesa Verde - Colorado

W południowej części USA miejscowi Indianie stworzyli bogate i przemyślane struktury społeczne, które cieszyły się relatywnym dobrobytem oraz bezpieczeństwem. Swoje osiedla Indianie często umieścili pod monumentalnymi okapami z piaskowca. Mesa Verde w stanie Kolorado jest jednym z najciekawszych tego typu miejsc. Gliniano-kamienne domy w Mesa Verde były dobrze chronione nie tylko przed kaprysami pogody, ale też przed nieproszonymi gośćmi. Mimo to w XIII wieku, na długo przed pierwszymi przybyszami z Europy, tysiące Indian opuściło nagle zmyślne miasteczka nazwane później przez Hiszpanów pueblami. Do dziś nie wiadomo, dlaczego tak się stało. To jest największa zagadka Mesa Verde.

Nie wiemy jak siebie sami nazywali ci Indianie, ale obecnie są oni nazywani są jako Anasazi (albo Indianie Pueblo). W języku Indian Navajo słowo „Anasazi” oznaczało „starożytni” lub „odwieczni wrogowie”.

Square Tower House w kanionie Navajo

Archeolodzy i historycy próbują zbadać tajemnice osadnictwa Anasazi, ale oprócz dość dobrze zachowanych budowli i skromnych efektów wykopalisk w postaci niewielkich zabytków kultury materialnej nie pozostało wiele. Centrum kompleksu parkowego to trzy punkty: Spruce Tree House, Cliff Palace oraz Balcony House. Zwiedzanie dwóch ostatnich jest możliwe po wykupieniu biletów w centrum informacyjnym oraz odbywa się pod opieką rangersów, którzy są jednocześnie przewodnikami. Wynika to m.in. z tego, że kolejne etapy wycieczki po osiedlach wymagają nieraz wspinania się po wysokich, drewnianych i niebezpiecznych drabinach.

Budynki zbudowane są tarasowo z gliny, piaskowca i elementów drewnianych. Wszystko było łączone zaprawą z gliny. Okres, w którym Indianie Pueblo zaczęli budować swoje obronne osady, przypadł na rozkwit ich kultury między 900 a 1300 rokiem. Budynki mają różne kształty, od prostokątnych do owalnych. Spełniały funkcje: mieszkalne, gospodarcze i ceremonialne. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdowały się zbiorniki, w których gromadzili wodę deszczową potem spływającą do pomieszczeń przemyślnymi kanałami. Woda na tym terenie miała zawsze podstawowe znaczenie w życiu codziennym i służyła do nawadniania pól w okresach suchych.